Şahver Karasüleymanoğlu’ndan "Artvin Halkbiliminden Çizgiler"

ŞAHVER KARASÜLEYMANOĞLU’NDAN ARTVİN HALKBİLİMİNDEN ÇİZGİLER

Şahver Karasüleymanoğlu ile tanışmamızdan bir sütre sonra eşi aydın Karasüleymanoğlu ile de tanıştım. Bana bir kitap armağan etmişti; Kültürsüzlük Kültürü… Aydın Karasüleymanoğlu, denemelerinden bazılarını bu ad ile kitaplaştırmıştı. O kültürsüzlüğü eleştirirken eşi Şahver Karasüleymanoğlu boş durmamış yarım yüzyıl içinde kültürsüzlüğü önlemek ve kültürü kalıcı kılmak amacıyla Artvin ve yöresinden derlemeler araştırmalar yapmış, bunları kitap haline getirmiş. Köy Enstitüleri Çağdaş Eğitim Vakfında Oğuz Tansel 100 Yaşında etkinliğinde armağan ettiği "Artvin Halkbiliminden Çizgiler" adlı kitabı, Yusufeli Belediyesinin katkıları ile yayınlanmış.
Artvin Kültüründen Çizgiler, 612 sayfalık kapsamı ile ikinci kez daha çok kültürel yayınları ile tanınan Ürün Yayınları tarafından Nisan 2015’de basılmış. Kitabın kapağını da aileden biri, oğul Ozan Karasüleymanoğlu hazırlamış. Derleme ve araştırma alanları Şavşat, Yusufeli ve Murgul ilçelerinin adları da kitaba alt başlık olarak konulmuş.
Şiirlerini kırmızı, düz yazılarını mavi kaplı defterine yazarmış Şahver Karasüleymanoğlu. Gün gelmiş ki bu mavi kaplı defterine yazdıklarını çeşitli yerlerde yayınlamış, sonunda da kitaba dönüşmüş. Yarım yüzyıllık derleme ve araştırmalarını bir araya getirildiği on altı bölümden oluşan 612 sayfalık Artvin Halkbiliminden Çizgiler’i bölümlerden kısa tanıtımlarla anlatmaya çalışacağım.
I. Bölüm: Şavşat’ta halk hekimliği, bazı inanmalar, evlenme gelenekleri, yemekler, giyim kuşam, el sanatları, kar üstü güreşleri…
II. Bölüm: Murgul’da çocuk, doğum, düğün ve ölüm ile ilgili inanmalar…
III. Bölüm: Yusufeli’de gelenek görenek ve halk inançları, doğum ve çocuk, halk hekimliği, çeşitli halk inanmaları, ölüm ile ilgili gelenekler, el örgüleri ve dokumacılık, zanaatlar, arıcılık…
IV. Bölüm: Çocuk oyunları ve eğlenceleri…
V. Bölüm: Bilmeceler…
VI. Bölüm: Yörede bulunan Tamara, İşhan, Cevizler kiliseleri…
VII. Bölüm: Artvin’in değişik yörelerinden söylenceler ve inanmalar…
VIII. Bölüm: Artvin halk edebiyatından M. Adil Özder, Âşık Muhibbi, Huzuri, Efkari, Ahmet Özer, Nihat Alptekin, Kazım Ertürk, Aydın Karasüleymanoğlu, Osman Kaya, Süleyman Yılmaz, Âşık Yoramoğlu, Şahver Karasüleymanoğlu, Ahmet Aksu, Yalçın Temiz’in şiirlerinden örnekler…
IX. Bölüm: Murgul, Şavşat, Yusufeli ve Artvin’den bazı gelenekler, manilerden örnekler…
X. Bölüm: Artvin halk oyunları, türkülerinden örnekler…
XI. Bölüm: atasözleri, deyimler, dualardan örnekler…
XII. Bölüm: Yöresel sözlük… Gürcüce, Lazca ve Hemşince ayrı tutularak yörenin sözcükleri örneklenmiş…
XIII. Bölüm: Şahver Karasüleymanoğlu’nun halk kültürü ile ilgili yazılarından, yaptığı söyleşilerden ve kendisi hakkında yazılanlardan örnekler…
XIV. Bölüm: Artvin kültüründen söz eden kitaplar ile ozanlardan birer şiir…
XV. Bölüm: Şahver Karasüleymanoğlu’nun yaşamöyküsü, halk kültürü çalışmaları, halk kültürü ödül aldığında yaptığı konuşma…
XVI. Bölüm: Fotoğraflar…

Süleyman ÖZEROL-Şahver KARASÜLEYMANOĞLU Söyleşi... 

Şahver Karasüleymanoğlu Kimdir?

1946 Yılında Şavşat’ta doğdu. 1965’de Erzurum Nene Hatun İlköğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra, 5 yıl Murgul’da öğretmenlik yaptı.1970 evlenerek Ankara’ya atandı. 1981’de Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi’ni bitirdi. Ankara’nın çeşitli okullarında öğretmen olarak görev yaptıktan sonra 2001’de kendi isteğiyle emekliye ayrıldı. Kendisi gibi, halkbilim uzmanı, şair ve yazar Aydın Karasüleymanoğlu ile evli olan Şahver Hanımın üç oğlu bulunmaktadır.
1968’de Milli Eğitim Bakanlığınca açılan “Folklor Araştırmacısı”, 1974’de Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı’nca açılan “Folklor Derleyicisi Yetiştirme” kurslarına katıldı. Bundan sonra özellikle Artvin folklorunu araştırma, derleme ve değerlendirme çalışmalarına yöneldi. Çeşitli gazete ve dergilerde bu doğrultuda yazılar yayınladı. Bilimsel toplantılarda ve konferanslarda, halkbilim içerikli konuşmalar da yaptı.
Öte yandan derlediği folklorik malzemeleri, zaman zaman düzenlenen sergilerde, ayrıca Kurumumuzun 40. Kuruluş Yıldönümü münasebetiyle düzenlediği sergide izleyenlerin dikkatlerine sundu. Kendi eserlerinin yanı sıra, örneğin Aynur Erdem’in Artvin yöresinde kullanılan eski giyim kuşamı gösteren ve dodopal adını verdiği bez bebeklerin başkentte sergilenmesine öncülük etti.
Karasüleymanoğlu folklor çalışmalarıyla birlikte edebi çalışmalar da yapmaktadır. Gerek düzyazı, gerekse şiirleriyle de dikkatleri üzerine çekmeyi başardı. Ayrıca fotoğraf sanatı ile de ilgilenerek, çektiği fotoğrafları birçok kez sergiledi.
Gerek halk kültürü, gerek şiir ve düzyazı, gerekse fotoğrafçılıkla ilgili çalışmalarından dolayı ödüller aldı. Murgul’da doğum, ölüm ve evlenme ile ilgili halk inançları, Şavşat ve Yusufeli halk ilaçları ve gelenekleri konusundaki çalışmalarını bilgi şölenlerinde bildiri olarak sundu ve yayımladı. Âşık Edebiyatı ile ilgili çalışmalarında, özellikle kendi yöresinden yetişmiş olan Efkari, Gülpaşa Dursun, Âşık Kara, Deryami, Yetimi, Osman Kaya, Yusufelili Özeri, Seyfettin Ermişoğlu gibi ozanları ele aldı.
Kitap bütünlüğünde hazırladığı eserler şunlardır:
1. Artvin’de Turizm (1998, Halk kültürü ile ilgili bilgiler de yer alır)
2. Şiirimizde Artvin (2004, 250’den fazla ozanın şiirleri yer alır)
3. Çoruh Söyleşileri (50 kişiyle yapılan halkbilim içerikli söyleşiler)
4. Artvin’i Görmeden Ölme (Artvin ile ilgili anıları)
5. "Artvin Halkbiliminden Çizgiler” 50 yıl önce yazmaya başladığı araştırmalarının çeşitli yayın organlarında da çıkan bir bölümü.