Şahver Karasüleymanoğlu İle Söyleşi
“Bilim-Sanat Kültür Ödülü” ne layık görülen meslektaşım ŞAHVER KARASÜLEYMANOĞLU İLE SÖYLEŞİ
Süleyman ÖZEROL
Halk Kültürü Hizmet Ödülü töreninde Şahver Karasüleymanoğlu ve eşi Aydın Karasüleymanoğlu ile de tanıştım. Orada yaşamöyküsü okundu ve aldığım bilgilendirme yazılarında yaşamöyküsü şöyle anlatılmıştı:
1946 Yılında Şavşat’ta doğdu. 1965’de Erzurum Nene Hatun İlköğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra, 5 yıl öğretmenlik yaptı. 1981’de Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi’ni bitirdi. Ankara’nın çeşitli okullarında öğretmen olarak görev yaptıktan sonra 2001’de kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.
1946 Yılında Şavşat’ta doğdu. 1965’de Erzurum Nene Hatun İlköğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra, 5 yıl öğretmenlik yaptı. 1981’de Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi’ni bitirdi. Ankara’nın çeşitli okullarında öğretmen olarak görev yaptıktan sonra 2001’de kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.
1968’de Milli Eğitim Bakanlığınca açılan “Folklor Araştırmacısı”; 1974’de Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı’nca açılan “Folklor Derleyicisi Yetiştirme” kurslarına katıldı. Bundan sonra özellikle Artvin folkloru ile araştırma, derleme ve değerlendirme çalışmalarına yöneldi. Çeşitli gazete ve dergilerde, bu doğrultuda yazılar yayımladı. O arada bilimsel toplantılarda ve konferanslarda, halkbilim içerikli konuşmalar yaptı.
Öte yandan derlediği folklorik malzemeleri, zaman zaman düzenlenen sergilerde ve o arada Kurumumuzun 40.Kuruluş Yıldönümü münasebetiyle düzenlediği sergide izleyenlerin dikkatlerine sundu. Kendi eserlerinin yanı sıra, örneğin Aynur Erdem’in Artvin yöresinde kullanılan eski giysilerden aldığı parçalardan oluşturduğu bez bebeklerin başkentte sergilenmesine öncülük etti.Karasüleymanoğlu folklor çalışmalarıyla birlikte edebi çalışmalar da yapmaktadır. Gerek düzyazı, gerekse şiirleriyle de dikkatlerine üzerine çekmeyi başardı. Ayrıca fotoğraf sanatı ile de ilgilenerek, çektiği fotoğrafları birçok kez sergiledi.
Gerek halk kültürü, gerek şiir ve düzyazı, gerekse fotoğrafçılıkla ilgili çalışmalarından dolayı ödüller aldı. Murgul’da doğum, ölüm ve evlenme ile ilgili halk inançları, Şavşat ve Yusufeli halk ilaçları ve gelenekleri konusundaki çalışmalarını bilimsel sempozyumlarda bildiri olarak sundu ve yayımladı. Âşık Edebiyatı ile ilgili çalışmalarında, özellikle Efkari, Gülpaşa Dursun, Kara, Yetimi, Osman Kaya, Yusufelili Özeri, Seyfettin Ermişoğlu ve Taştan Çıralar gibi, kendi yöresinden yetişmiş olan ozanları ele aldı.
Kitap bütünlüğünde hazırladığı eserler şunlardır:
1. Artvin’de Turizm (1998. Halk kültürü ile ilgili bilgiler de bulunmaktadır)
2. Şiirimizde Artvin (2004. 200’den fazla âşığın şiirleri yer almaktadır)
3. Artvin’de Halkbilimi Araştırmaları (Çeşitli yayım organlarında çıkan yazıları)
4. Çoruh Söyleşileri (50 kişiyle yapılan halkbilim içerikli söyleşi)
5. Artvin’i Görmeden Ölme (Artvin Folkloru ile ilgili kitap, baskıda)
Kendisi gibi, halkbilim uzmanı, şair ve yazar olan Aydın Karasüleymanoğlu ile evli olan Şahver hanımın 3 oğlu bulunmaktadır.
7 Ocak 2011 günü Zafer Çarşısında Artvin Yusufeli Fotoğraf Sergisi vardı, oraya uğramak için indiğimde çarşıda bulunan Öncü kitapevinde köylümüz Nihat Fırat’ın oğlu Murat Fırat ile görüştüm. Balıklaya ile ilgili çalışmalardan söz ettim. Amcası sırrı Fırat’ın köy ile ilgili şiirini göndermesini istedim. İsmail Nacar oradaydı, buradaki çay ocağına gelirmiş… Artvin Yusufeli Fotoğraf Sergisini gezdim. Şahver Karasüleymanoğlu eşinin “Kültürsüzlük Kültürü” kitabını armağan etti. Oğlu Ozan Karasüleymanoğlu da yanındaydı. Benim büyük oğlumun da adının Ozan olduğunu söyledim. Ekin Sanat dergisi ile ilgilenen Ahmet Canbaba orada idi. Ressam Kemal Çelik ve eşi vardı, fotoğraf çektirdik…
Çeşitli etkinliklerde karşılaştığımız Şahver Karasüleymanoğlu’nun eşi aydın Karasüleymanoğlu ile ilgili bir etkinlik düzenlendi. 19 Ocak 2013 Cumartesi günü şair Halil Yazgan ile Ekin Sanat’ta düzenlenen, Aydın Karasüleymanoğlu’nun söyleşisine katıldık, etkinliği haber yaptım.
Şahver Karasüleymanoğlu’nun, “Artvin Halkbiliminden Çizgiler” adlı kitabı geniş kapsamlı bir biçimde 2015 yılı başlarında Ürün Yayınları arasında çıktı. Böylesi önemli bir kitabı hazırlayan meslektaşım, değerli araştırmacı ile bir söyleşi yapmak istedim ve de gerçekleştirdim.
Kendisine gönderdiğim soruları yanıtladı, yanıtlarını düzenledim ve konu ile ilgilenenlere sunuyorum.
Sayın Şahver Karasüleymanoğlu’na başarı dileklerimle saygılar…
Sayın Şahver Karasüleymanoğlu, bize özgeçmişinizden söz eder misiniz? Öğrenim durumunuz, iş yaşamınız ve benzeri konularda bilgi verir misiniz?
Basın ve yazı çalışmalarınızdan söz eder misiniz?
Çağdaş sanat/kültür, Atabarı ve Şavşat dergilerinde, yazı işleri müdürlüğü ve genel yayın yönetmenliği yaptım. Ünlü Ozan Şahinkaya Dil ile birlikte Denetim Dergisi Sanat/Edebiyat sayfasını hazırladım. İstanbul Artvinliler Hizmet Vakfı Dergisi ve Kafkas Gazetesi’nin Ankara temsilciliğini yaptım. Kafkas Gazetesi’nde beş yıl süreyle Ankara’daki kültürel ve sosyal etkinliklerle ilgili haber ve yorumlar yazdı. 1965’den bu yana çeşitli konulardaki yazı, röportaj ve şiirlerimi Çoruh, Yelpaze, Sanat Dünyası, Meltem, Çele, Folklor Araştırmaları, Çağdaş, Yazı, Atatürkçü Düşünce, Evrim, Kemalist Ülkü, Ilgaz, Folklor ve Edebiyat, Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Çağrı, Özlem, Öğretmen Dünyası, Şen Yuva, Tarla, Nabi, Seziş, Çaba, Emre, Ece, Defne, Kadın, Akın, Yazı, Atabarı, Şavşat, Çveneburi, Turnalar, Ekin Sanat, Tay, Düş Kent Derzini, Ardıçkuşu, Alaz, ABeCe, Kurşun Kalem, Ankara Edebiyat, Artvin Evi, 08 Artvin, Karadeniz, Serhat Kültür, İnsancıl, Ahıska dergileri ile Cumhuriyet, Hürriyet, Belde, Ulus, Demokrat İzmir, Başkent, Son Söz, Kültür, Çağ gibi gazetelerde yayınladım. Ayrıca birçok antolojilerde yer aldım. Kültür Bakanlığı’nın Türk Halk Kültüründen Derlemeler adlı yıllığında araştırmalarıma yer verildi. Eğitim Fakültelerinde okutulan Topluma Hizmet Uygulamaları dersinin yardımcı kitabında örnek şiir ve yazılarıma yer verildi (2009).
Toplumsal ve kültürel etkinliklerinizi de öğrenelim.
1968 Ankara Gazi Eğitim Enstitüsünde Artvin oyaları sergisi.
1993 Şavşat fotoğrafları sergileri (Çocuk Esirgeme Kurumu Sanat Galerisi ile TEK Salonunda) da açıldı.
1995 Artvin yöresi otantik eşyalar sergisi (Akbank Sanat Galerisi/Ankara). Bu koleksiyon TRT-2 stüdyosunda tekrar sergilenmiş ve bir saatlik söyleşi yapılmıştır.
1996 Artvin Kültür Derneği’nde kadınlara yönelik eğitim ve kültür programları düzenledi.
1997 Artvin Eğitim Vakfı halkla ilişkiler ve kadın komisyonlarında görev yaptı. Okullarda bayram ve özel günlerde konuşmalar yaptı. Sanat, kültür ve halkbilimi ile ilgili toplantılara ve bazı TV programlarına konuşmacı olarak katıldım.
2001 Artvin Kültür Derneğinin, Devlet Resim Heykel Müzesinde açtığı 2.Kültür ve sanat şöleninde Artvin’le ilgili etnografik eşya ve kitaplar sergiledim.
2005/Haziran (TESK sergi salonunda) eşi ile birlikte Artvin için yazdıkları şiirleri sergilediler.
2010/Nisan (Ankara Zafer Çarşısı Sergi Salonu) nostaljik Artvin fotoğrafları ve otantik eşyalar sergisi.
2010/Mayıs (GESAM merkezinde) Artvin konulu konferans ve nostaljik Artvin fotoğrafları sergisi.
2010/Mayıs Gölbaşı’ndaki Artvin bahar şenliğinde yöresel oyalar koleksiyonu sergisi.
2010/Haziran Yusufeli Sempozyumunda Halk Bilimi derlemelerinden örnekler sunumu.
2011/ Mayıs Uluslararası İzmir Sanat Bienaline Artvin Fotoğrafları ile katılım.
2011-Ekim Ankara 3. İller Kültür ve Turizm Fuarında Artvin Oyaları sergisi. TRT Trabzon Radyosu'nda 10 Aralık 2011 Cumartesi günü "Merhaba Karadeniz" programında, halk kültürü araştırmaları ve Artvin'e özgü zengin eşya koleksiyonu hakkında konuşma.
2014 Nisan İstanbul Feshane'de Artvin tanıtım günlerinde sergiler açtı ve Artvin'de Turizm konulu panel'de konuşmacı oldum.
2014 Nisan Ankara AKM de yine Artvin’le ilgili koleksiyonlarını sergiledi.
2015 de; Ankara AKM de, İstanbul Feshane'de düzenlenen Artvin tanıtım günlerinde Artvin’le ilgili nostaljik fotoğraflar ve çeşitli yöresel koleksiyonlarını sergilemiştir.
2015 Nisan ayında ise; “Artvin Halkbiliminden Çizgiler” isimli derlemelerin 600 sayfalık ilk cildi, Yusufeli Belediyesi tarafından yayınlanarak, Feshane'de imza günü düzenlendi.
Halk kültürü çalışmalarına ne zaman ve nerede başladığınızı soralım? Hangi konularda derleme/araştırma yaptınız? Bu çabalarınızın amacı neydi?
Derlemelerime ortaokul yıllarında Şavşat’ta amatörce başladığımı söyleyebilirim. Ama daha bilinçli çalışmalarım ilk öğretmenliğe başladığım 1965 yılında, Artvin-Murgul’daki Başköy’de oldu. Bu köyde Gürcü kültürü egemendi. Artvin göç yolu üzerinde olduğu için değişik uygarlıkları yaşamış bir yöremizdir. Halk kültürü bakımından çok zengindir. Bunu biliyordum ama derlemeler yaptıkça bu zenginliğin farkına daha çok vardım. Çalışmalarımda, bir köy yaşamını bütünüyle ele alarak, gelenek haline getirilen davranışları, inançları sosyal yaşamla bütünleştirerek vermek istedim. Başköy’de bu konuda daha önce bir çalışma yapılmamıştı. Halkın yaşamını gözlemleyerek, yaşlılardan sürekli bilgiler alarak, derlemelerimi yazılı hale getirip yayımlamayı amaçlamıştım. Bu arada yaz tatillerinde gittiğim Şavşat’ta çalışmalarımı hızlandırdım.1969 sonrası evlenip gittiğim Artvin’in Yusufeli İlçesi de inceleme ve derleme alanıma girdi. İyi ki bu sevdaya tutulmuşum. O yıllar 80-90 yaşlarında olan kaynak kişilerim yıllar önce yok oldular. Onlardan aldığım bilgiler, şimdi kitaplarımla genç kuşaklara ulaşıyor.
Çalışmalarınızın yayınlandığı gazete, dergi, kitap, internet sitesi ve benzeri yayın organları hakkında bizi bilgilendirir misiniz?
Özgeçmişimde de belirttiğim gibi çok değişik dergi ve gazetelerde yazılar yazdım. Bunların bir bölümü halkbilimiyle ilgiliydi. Belli bir yöreyi çalışma alanı seçtiğinizde, orayı ilgilendiren, o yörede yaşayanlara giden yayın organlarında yayımlamanız gerekir. Bu arada, ulusal çapta halk kültürünü konu edinen dergi ve gazetelerde yayınlanacakları da oralara gönderdim. Zaman zaman yayınlamaya çalıştığım bu derlemeler, genç kuşakları bu konuya yaklaştırdı. Halkımızın ilgisini artırdı. Halkbilimine salt derleme ve araştırma yapmakla hizmet edilmez. Ben sosyal medyada da, sık sık paylaşımlar yaparak, çevremin dikkatini bu konulara çekiyorum. Bu alandaki etkinliklerin içinde olmaya çalışıyorum.
Çalışmalarınızdan kitap bütünlüğünde basılmış olanlar var mı?
“Evrensel Çocuklar Birliğinden Dilekçe” (1970, şiirler)
“Artvin’de Turizm” (1998, röportaj ve gözlemler): Yusufeli Derneğinin düzenlediği turizm panelindeki, halkbilimini ve yöreye özgü kültürleri de içeren bildirileri kitaplaştırdım.
“Şiirimizde Artvin” (2004, İnceleme/derleme): Kültürümüzün bir halkasını oluşturan, halk şiirini de göz önüne alacak olursak, 500 sayfalık ve alanında ilk kez yayımlanan kitabım…
“Artvin Halkbiliminden Çizgiler” (2015): 50 yıl önce yapılan derlemelerin 600 sayfalık ilk cildini yayınladı. Elli yıllık çalışma diyeceğim ve her gün üzerine ekleyerek bugünlere getirdiğim “Artvin Halkbiliminden Çizgiler” kitabım önce Yusufeli Belediyesince, kültür hizmeti olarak bastırıldı. 616 sayfalık bu kitabım, hemşeriler arasında yoğun ilgi gördü. Kısa bir süre sonra Ürün Yayınevi 2. baskısını yaptı ve internetten satışa sundu.Basılmamış kitap bütünlüğünde olan çalışmalarınızdan da söz eder misiniz?Basım aşamasında olanlardan söz edeyim…
Aydın Baba/Yaşamı-Sanatı-Eserleri: Yöremizin renkli halk ozanlarından “Aydın Baba” ile ilgili 650 sayfalık kitabı 2009 yılında basıma hazırladım.
Çoruh Söyleşileri: Çoğu dergi ve gazetelerde yayınlanmış 50 söyleşi… 600 sayfa dolayındaki “Çoruh Söyleşileri” kitabım, bir ili tüm yönleriyle olduğu gibi halkbilimiyle de uzmanların dilinden değerlendiriyor.
Artvin’i Görmeden Ölme: Bir yayınevinin, Türkiye’nin kentleri dizisinden çıkacak anı-öyküler. Bu kitabım da yöremizdeki yaşamı, kültürü, gelenekselleşen uygulamaları da içeriyor.
Bir kaç kez sergilediğim Artvin’in 1923-1950 arası çekilen nostaljik fotoğraflarını da bir albümde toplamayı düşünüyorum. Bunlardan sonra zaman kalırsa 50 yıldır yazdığım şiirlerimi kitaplaştırabilirim. Derneklerdeki etkinliklerinizden söz edin biraz da...Üniversitelerarası Sanatçılar Derneği basından sorumlu yönetim kurulu üyeliği. Gazi İletişimliler Derneği Genel Sekreterliği. Ankara Halkla İlişkiler Derneği (AHİD) As Başkanlığı. Yusufeli Kültür Derneği Denetim Kurulu Üyeliği. Şavşatlılar Derneği kuruculuğu ve yönetim kurulu üyeliği. Artvin Kalkınma ve Eğitim Vakfı kuruculuğu. Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Kadının Statüsü Komisyonu üyeliği. Artvin Kültür Derneği kadın komisyonu başkanlığı, Atatürkçü Düşünce Derneği, Tüketici Hakları Derneği, Türk Folklor Kurumu Denetim kurulu, Ulusal Eğitim Derneği ve Edebiyatçılar Derneği üyelikleri...Katıldığınız kurs, seminer ve benzeri eğitim etkinlikleriniz de olmuştur mutlaka, bunlardan da söz edelim.
1968 MEB Folklor Araştırmacısı kursu.
1974 Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Folklor Derleyicisi Yetiştirme kursu.
1979 MEB Radyo ve TV Program Yazım kursu.
1986 MEB Bil-Merk işbirliği ile düzenlenen Bilgisayar Program Dili kursu.
1994 AFSAD Fotoğraf Temel Eğitim kursu.
1997 MEB Bilgisayar Paket Programları kursu.
1998 Devlet Bakanlığı Aile Eğitim semineri.
1999 Ankara Valiliği Okullarda Rehberlik Hizmetleri kursu.
1999 Başbakanlık Aile Semineri.
2008 PALS: Toplum Katılımı Semineri.
2009 Uluslararası Toplum Liderliği Konferansı.
Radyo-televizyon programlarına katıldınız mı?
TRT-1 de gazeteci Yavuz Donat’ın yönettiği programa Artvin milletvekilleriyle birlikte katıldım. Benim konum, “Artvin’de kültür ve halkbilimiydi.
TRT-2 de gün başlıyor programında, Artvin Kültürüyle ilgili bir saat süren bilgiler sundum. Stüdyoda açılan bana ait giysi ve eşya koleksiyonu sergimi ayrıntılarıyla anlattım.
Sahara Dağında yapılan Şavşat festivalinde TRT kanallarına konuştum.
İstanbul’da Artvin’le ilgili bir televizyon programına katıldım.
Radyo bağlantılarının sayısını pek anımsamıyorum ama birçok programa bağlandım, Artvin ve çalışmalarımla ilgili soruları yanıtladım.
Hakkınızda programlar, toplantılar yapıldı mı?
Hakkımda geniş çaplı bir toplantı düzenlenmedi. Ancak bir etkinlik sırasında ve yeni kitaplarım çıkınca toplantılar oldu. Bu tür toplantıların olması için önce bizden, çevredekilere bir talepte bulunmamız gerekir. Bilmem kaçıncı sanat yılı diye çevreden toplantı yapma girişimleri geliyor ama sürekli ilişki içinde olduğumuz çevremiz için özel bir toplantı yapma gereği duymuyoruz.
Söz yazarlığı-bestekârlık var mı? Ailede bu geleneği sürdürenler oldu mu?
Bestekârlığım, müziğe yeteneğim yok. Söz yazarlığına gelince her şiir yazan buna aday demektir. Bestekârlar beğendiği şiirleri yorumlarlarsa, o şiirin yazarı da söz yazarı sayılır. Rahmetli Kemal dayım ve Afife teyzem (1945 öncesi Artvin’de) çok iyi keman çalarken, Dildar teyzem de şarkılar söylermiş.
Çalışmalarınız ile ilgili olarak aldığınız ödüller var mı?
1988 Ankara Valiliği Hizmet Şeref Belgesi.
1993 Şavşat Festivali Düzenleme Komitesi teşekkür plaketi ve şiir şölenine katılım belgesi.
1994 Yusufeli Kültür Derneğinin teşekkür belgesi.
1995 AFSAD’da fotograf ve slaytlarının sergilenmeye seçilmesi.
1979 Elele Dergisinin İdeal Anne Baba diploması.
1995 ve 1998 yıllarında, Yeni Yüksektepe Kültür Derneği fotoğraf yarışmasında sergileme başarı belgesi.
1998 Devlet Bakanlığının Dünya Özürlüler Gününde çalışmaları nedeniyle verdiği belge.
1999 Gazi Üniversitesi Rektörlüğü teşekkür belgesi.
2004 Ozan ve Yazarlar Kültür Derneği onur belgesi (İstanbul).
2005 Şavşat Derneği teşekkür plaketi.
2007 Ankara Memurlar Vakfı şiir yarışmasında 3.lük ödülü.
2007 “Artvin’de Eski Hayat” konulu yazı yarışmasında 3.lük ödülü.
2008 “Artvin’de Bir Yerin Tanıtımı” yazı yarışmasında 3.lük ödülü.
2009 “Bir Kişiliğin Hikâyesi” konulu yarışmada mansiyon.
2010 Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu; Türk Halk Kültürüne Hizmet ödülü.
2011 Yusufeli Fotoğrafları yarışmasında mansiyon.Çalışmalarınız sırasında karşılaştığınız ilginç anılarınız var mı? Halk kültürü ile ilgili çalışmalar hakkındaki düşünceleriniz?Toplumun içine girip, değişik nitelikli insanlarla görüşünce, bazı durumları yaşamak kaçınılmaz oluyor. Yaşlılar, bu derlemeler ne işe yarayacak diyor. Bazı gençler de, köydeki gelenekleri yaşamadığı için, günışığına çıkarılan konuları saçma buluyor. Bunun bir bilim dalı olduğunu anlatmakta zorlandığım gençler oldu.
Sorunuzun ikinci bölümüne gelince, halkbiliminin sosyal yaşamı etkilediğini, zamanla geliştirilerek günümüzde yararlı bir hale getirildiğini, töre cinayetleri ve benzeri olumsuzlukların terk edilir olduğunu söylemeliyiz. Geçmişi yansıtan tarihi bilgiler ne kadar önemliyse, insanlığın geçmişteki yaşamını konu alan halkbiliminin de araştırılması o denli önemlidir. Günümüzde gönüllü olarak derlemelerin yapılması, bunları yayımlayacak dergi ve gazetelerin bulunması, üniversitelerde bu konuda kürsülerin açılması, tezlerin sunulması, halkbilimini de önemseyen yöresel derneklerin kurulması sevindiricidir.
Bu bilim dalının disipline edilmesi, arşivlerin kurulması, (Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu gibi) özendirici ödüllerin verilmesi, etkinliklere kamusal desteğin sağlanması, öncelikle ele alınması gereken konulardır. Altı ay ya da yılda bir bu konuya gönüllü hizmet edenlerin geleneksel olarak toplanması, aynı yolda ürüyen bu kişilerin birbiriyle tanışması, fikir alış-verişinde bulunması, kaynaşması kısacası bir gönül bağı oluşturulması, moral bakımdan herkesi etkileyeceği
kanısındayım.
Özgeçmişimde de belirttiğim gibi çok değişik dergi ve gazetelerde yazılar yazdım. Bunların bir bölümü halkbilimiyle ilgiliydi. Belli bir yöreyi çalışma alanı seçtiğinizde, orayı ilgilendiren, o yörede yaşayanlara giden yayın organlarında yayımlamanız gerekir. Bu arada, ulusal çapta halk kültürünü konu edinen dergi ve gazetelerde yayınlanacakları da oralara gönderdim. Zaman zaman yayınlamaya çalıştığım bu derlemeler, genç kuşakları bu konuya yaklaştırdı. Halkımızın ilgisini artırdı. Halkbilimine salt derleme ve araştırma yapmakla hizmet edilmez. Ben sosyal medyada da, sık sık paylaşımlar yaparak, çevremin dikkatini bu konulara çekiyorum. Bu alandaki etkinliklerin içinde olmaya çalışıyorum.Çalışmalarınızdan kitap bütünlüğünde basılmış olanlar var mı?
“Evrensel Çocuklar Birliğinden Dilekçe” (1970, şiirler)
“Artvin’de Turizm” (1998, röportaj ve gözlemler): Yusufeli Derneğinin düzenlediği turizm panelindeki, halkbilimini ve yöreye özgü kültürleri de içeren bildirileri kitaplaştırdım.
“Şiirimizde Artvin” (2004, İnceleme/derleme): Kültürümüzün bir halkasını oluşturan, halk şiirini de göz önüne alacak olursak, 500 sayfalık ve alanında ilk kez yayımlanan kitabım…
“Artvin Halkbiliminden Çizgiler” (2015): 50 yıl önce yapılan derlemelerin 600 sayfalık ilk cildini yayınladı. Elli yıllık çalışma diyeceğim ve her gün üzerine ekleyerek bugünlere getirdiğim “Artvin Halkbiliminden Çizgiler” kitabım önce Yusufeli Belediyesince, kültür hizmeti olarak bastırıldı. 616 sayfalık bu kitabım, hemşeriler arasında yoğun ilgi gördü. Kısa bir süre sonra Ürün Yayınevi 2. baskısını yaptı ve internetten satışa sundu.Basılmamış kitap bütünlüğünde olan çalışmalarınızdan da söz eder misiniz?Basım aşamasında olanlardan söz edeyim…
Aydın Baba/Yaşamı-Sanatı-Eserleri: Yöremizin renkli halk ozanlarından “Aydın Baba” ile ilgili 650 sayfalık kitabı 2009 yılında basıma hazırladım.
Çoruh Söyleşileri: Çoğu dergi ve gazetelerde yayınlanmış 50 söyleşi… 600 sayfa dolayındaki “Çoruh Söyleşileri” kitabım, bir ili tüm yönleriyle olduğu gibi halkbilimiyle de uzmanların dilinden değerlendiriyor.
Artvin’i Görmeden Ölme: Bir yayınevinin, Türkiye’nin kentleri dizisinden çıkacak anı-öyküler. Bu kitabım da yöremizdeki yaşamı, kültürü, gelenekselleşen uygulamaları da içeriyor.
Bir kaç kez sergilediğim Artvin’in 1923-1950 arası çekilen nostaljik fotoğraflarını da bir albümde toplamayı düşünüyorum. Bunlardan sonra zaman kalırsa 50 yıldır yazdığım şiirlerimi kitaplaştırabilirim. Derneklerdeki etkinliklerinizden söz edin biraz da...Üniversitelerarası Sanatçılar Derneği basından sorumlu yönetim kurulu üyeliği. Gazi İletişimliler Derneği Genel Sekreterliği. Ankara Halkla İlişkiler Derneği (AHİD) As Başkanlığı. Yusufeli Kültür Derneği Denetim Kurulu Üyeliği. Şavşatlılar Derneği kuruculuğu ve yönetim kurulu üyeliği. Artvin Kalkınma ve Eğitim Vakfı kuruculuğu. Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Kadının Statüsü Komisyonu üyeliği. Artvin Kültür Derneği kadın komisyonu başkanlığı, Atatürkçü Düşünce Derneği, Tüketici Hakları Derneği, Türk Folklor Kurumu Denetim kurulu, Ulusal Eğitim Derneği ve Edebiyatçılar Derneği üyelikleri...Katıldığınız kurs, seminer ve benzeri eğitim etkinlikleriniz de olmuştur mutlaka, bunlardan da söz edelim.
1968 MEB Folklor Araştırmacısı kursu.
1974 Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Folklor Derleyicisi Yetiştirme kursu.
1979 MEB Radyo ve TV Program Yazım kursu.
1986 MEB Bil-Merk işbirliği ile düzenlenen Bilgisayar Program Dili kursu.
1994 AFSAD Fotoğraf Temel Eğitim kursu.
1997 MEB Bilgisayar Paket Programları kursu.
1998 Devlet Bakanlığı Aile Eğitim semineri.
1999 Ankara Valiliği Okullarda Rehberlik Hizmetleri kursu.
1999 Başbakanlık Aile Semineri.
2008 PALS: Toplum Katılımı Semineri.
2009 Uluslararası Toplum Liderliği Konferansı.
Radyo-televizyon programlarına katıldınız mı?
TRT-1 de gazeteci Yavuz Donat’ın yönettiği programa Artvin milletvekilleriyle birlikte katıldım. Benim konum, “Artvin’de kültür ve halkbilimiydi.
TRT-2 de gün başlıyor programında, Artvin Kültürüyle ilgili bir saat süren bilgiler sundum. Stüdyoda açılan bana ait giysi ve eşya koleksiyonu sergimi ayrıntılarıyla anlattım.
Sahara Dağında yapılan Şavşat festivalinde TRT kanallarına konuştum.
İstanbul’da Artvin’le ilgili bir televizyon programına katıldım.
Radyo bağlantılarının sayısını pek anımsamıyorum ama birçok programa bağlandım, Artvin ve çalışmalarımla ilgili soruları yanıtladım.
Hakkınızda programlar, toplantılar yapıldı mı?
Hakkımda geniş çaplı bir toplantı düzenlenmedi. Ancak bir etkinlik sırasında ve yeni kitaplarım çıkınca toplantılar oldu. Bu tür toplantıların olması için önce bizden, çevredekilere bir talepte bulunmamız gerekir. Bilmem kaçıncı sanat yılı diye çevreden toplantı yapma girişimleri geliyor ama sürekli ilişki içinde olduğumuz çevremiz için özel bir toplantı yapma gereği duymuyoruz.
Söz yazarlığı-bestekârlık var mı? Ailede bu geleneği sürdürenler oldu mu?
Bestekârlığım, müziğe yeteneğim yok. Söz yazarlığına gelince her şiir yazan buna aday demektir. Bestekârlar beğendiği şiirleri yorumlarlarsa, o şiirin yazarı da söz yazarı sayılır. Rahmetli Kemal dayım ve Afife teyzem (1945 öncesi Artvin’de) çok iyi keman çalarken, Dildar teyzem de şarkılar söylermiş.
Çalışmalarınız ile ilgili olarak aldığınız ödüller var mı?
1988 Ankara Valiliği Hizmet Şeref Belgesi.
1993 Şavşat Festivali Düzenleme Komitesi teşekkür plaketi ve şiir şölenine katılım belgesi.
1994 Yusufeli Kültür Derneğinin teşekkür belgesi.
1995 AFSAD’da fotograf ve slaytlarının sergilenmeye seçilmesi.
1979 Elele Dergisinin İdeal Anne Baba diploması.
1995 ve 1998 yıllarında, Yeni Yüksektepe Kültür Derneği fotoğraf yarışmasında sergileme başarı belgesi.
1998 Devlet Bakanlığının Dünya Özürlüler Gününde çalışmaları nedeniyle verdiği belge.
1999 Gazi Üniversitesi Rektörlüğü teşekkür belgesi.
2004 Ozan ve Yazarlar Kültür Derneği onur belgesi (İstanbul).
2005 Şavşat Derneği teşekkür plaketi.
2007 Ankara Memurlar Vakfı şiir yarışmasında 3.lük ödülü.
2007 “Artvin’de Eski Hayat” konulu yazı yarışmasında 3.lük ödülü.
2008 “Artvin’de Bir Yerin Tanıtımı” yazı yarışmasında 3.lük ödülü.
2009 “Bir Kişiliğin Hikâyesi” konulu yarışmada mansiyon.
2010 Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu; Türk Halk Kültürüne Hizmet ödülü.
2011 Yusufeli Fotoğrafları yarışmasında mansiyon.Çalışmalarınız sırasında karşılaştığınız ilginç anılarınız var mı? Halk kültürü ile ilgili çalışmalar hakkındaki düşünceleriniz?Toplumun içine girip, değişik nitelikli insanlarla görüşünce, bazı durumları yaşamak kaçınılmaz oluyor. Yaşlılar, bu derlemeler ne işe yarayacak diyor. Bazı gençler de, köydeki gelenekleri yaşamadığı için, günışığına çıkarılan konuları saçma buluyor. Bunun bir bilim dalı olduğunu anlatmakta zorlandığım gençler oldu.
Sorunuzun ikinci bölümüne gelince, halkbiliminin sosyal yaşamı etkilediğini, zamanla geliştirilerek günümüzde yararlı bir hale getirildiğini, töre cinayetleri ve benzeri olumsuzlukların terk edilir olduğunu söylemeliyiz. Geçmişi yansıtan tarihi bilgiler ne kadar önemliyse, insanlığın geçmişteki yaşamını konu alan halkbiliminin de araştırılması o denli önemlidir. Günümüzde gönüllü olarak derlemelerin yapılması, bunları yayımlayacak dergi ve gazetelerin bulunması, üniversitelerde bu konuda kürsülerin açılması, tezlerin sunulması, halkbilimini de önemseyen yöresel derneklerin kurulması sevindiricidir.
Bu bilim dalının disipline edilmesi, arşivlerin kurulması, (Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu gibi) özendirici ödüllerin verilmesi, etkinliklere kamusal desteğin sağlanması, öncelikle ele alınması gereken konulardır. Altı ay ya da yılda bir bu konuya gönüllü hizmet edenlerin geleneksel olarak toplanması, aynı yolda ürüyen bu kişilerin birbiriyle tanışması, fikir alış-verişinde bulunması, kaynaşması kısacası bir gönül bağı oluşturulması, moral bakımdan herkesi etkileyeceği
kanısındayım.
BU SÖYLEŞİ İÇİN SİZE ÇOK TEŞEKKÜR EDERİM.
YanıtlaSil