Eski-Yeni Urfa

ESKİ-YENİ URFA

1840’tan Günümüze Karşılaştırmalı Urfa Fotoğrafları

 Süleyman ÖZEROL

Araştırmacı-Yazar

İzzet Aran ve Mustafa Akgül tarafından hazırlanan, Eyyubiye Belediyesi tarafından yayınlanan, “Eski-Yeni Urfa/1840’tan Günümüze Karşılaştırmalı Urfa Fotoğrafları” adlı kitap, 29x24 cm boyutunda olup, yer alan fotoğraflar sol yanda siyah-beyaz, sağ yanda renkli olmak üzere (21x17 boyutunda), Ocak 2016’da İstanbul’da Seçil Ofset tarafından basılmış.

Kitap, “Şanlıurfa için emek harcayan ve üreten herkese” adanmış…

Üçüncü sayfada “İçindekiler” özelliği taşıyan bir tablo var:

Sayfa 16-119: Genel Görünümler (52 Fotoğraf)

Sayfa 120-159:  Dinsel Yapılar (20 Fotoğraf)

Sayfa 160-203: Kentsel Yapılar (22 Fotoğraf)

Sayfa 204-219: Ticari Yapılar (8 Fotoğraf)

Aşağıda özetleyeceğimiz “Sunu”, “Önsöz” özelliği taşıyan açıklamalardan sonra bu bölümler sıralanmış.

Eyyubiye Belediye Başkanı Mehmet Ekinci, “Sunu” yazısında; fotoğrafın önemine,i çalışmanın kentin değişim ve gelişimini belgeleyen bir yapıt olduğuna, kentin yapılanmasındaki insan emeğine, yapıların korunmasına ve geleceğe taşınmasına değinmiş, hazırlayanlara teşekkür etmiş.

Kitabı hazırlayanlardan Tasarımcı-Fotoğrafçı Mustafa Akgül, “Önsöz”ünde; insanların yaptıklarının geleceğe aktarma çabasından, sanatçının işlevinden, görsel sanatların öneminden, Şanlıurfa’da 1840’tan itibaren belgelik oluşturulduğundan, geçmişteki ve bugünkü görünümleri karşılaştırma yapma olanağı yaratmaktan, konuya ilgi duyanların çabalarından söz etmiş.

Kitabı hazırlayanlardan Araştırmacı-Fotoğrafçı İzzet Aran, “Yeni Bir Merhaba” diyerek Urfa’nın önemli bir merkez oluşu girişiyle birlikte en eski uygarlıkların burada boy verdiğinden, Eski ve Yeni Urfa’yı karşılaştırmaya olanak sağlamadan, 2009 yılında Cihat Kürkçüoğlu’nun öneriyle yapılan çalışmadan söz ederek konuyla ilgilenen ve yardımcı olan kurum, kuruluş ve kişilere teşekkür etmiş.

Şanlıurfa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürü Ferhat Karagözlü, “Kent Kültürü ve Koruma Bilinci” başlıklı sunusunda; tarihsel kentlerden, kentlerin değişim ve gelişimlerinden, Urfa’nın tarihsel yerinden, koruma ve onarımlardan, tahribatlardan, kentlerin ve tarihsel yapıların özellikle dokusunun korunmasından söz ederek kitabı hazırlayanlara teşekkür etmiş.

Sanat Tarihçisi-Harran Üniversitesi Emekli Öğretim Üyesi Dr. Cihat Kürkçüoğlu, “Geçmiş Zaman Olur ki” başlığı altında fotoğrafın önemli bir belge oluşundan, II. Abdulhamit’in fotoğrafa verdiği önemden, Osmanlı döneminde yabancı fotoğrafçılardan, Urfa’nın fotoğrafçılarından ve fotoğraf derneklerinden, kitabın içeriğinde var olan karşılaştırmadan söz etmiş.

220-222. Sayfalarda 16-218 sayfaları arasındaki 202 fotoğrafın “Eski Fotoğraf Kaynağı” ve “Yeni Fotoğraf” belirtmesi ile  “Fotoğraf Dizini” yer almış. Aynı sayfada, “Yararlanılan Kaynaklar” var.

219. sayfada kitabı hazırlayan İzzet Aran’ın, 220. Sayfada Mustafa Akgül’ün “Özgeçmiş”i yer almış. Dolayısıyla kitap 224 sayfa ile tamamlanmış.

Fotoğrafçıların objektifinden yıllar öncesi görünümleri çift sayfalarda, günümüzdeki görünümleri tek sayfalarda karşılıklı olarak verilmiş. Neredeyse tamamına yakınına orada kaldığım dokuz yıl (1972-1981) içinde tanık olduğum görünümlerden Balıklıgöl, Urfa Kalesi, Kümbetler, Abide, han yıkıntıları ve daha birkaç yeri de kendim fotoğraflamıştım. Elbette ki siyah beyaz olarak…

Gelin, arka kapak yazısından bir bölüm okuyalım:

“Bu çalışma ile ortaya konulmak istenen şey geçmiş ile günümüzün karşılaştırması üzerinden gelenek ve uygarlığımıza ne denli sahip çıktığımızı ve kültürel değerlerimizi ne denli sahiplendiğimizi gösterme isteğinin yanında eski ve güzel olan geçmişi de yad etme  ve ettirme arzusudur.”

Sayfalar dolusu yazmakla fotoğrafları anlatmak zor. En güzeli “1840’tan Günümüze Karşılaştırmalı Urfa Fotoğrafları”nı “Eski-Yeni Urfa” kitabında görmek…

Tüm emeği geçenleri kutlar, saygı ve sevgilerimi sunarım.