Aşık Yoksuli ve "Senden Oldu"

Aşık Yoksuli ve "Senden Oldu"

Süleyman ÖZEROL/Araştırmacı-Gazeteci

Âşık Yoksuli

Aşık Yoksuli'nin asıl adı Tevabil Temuroğlu olup; 1944 yılında Arapgir’in Ulaşlı köyünde doğmuş, ilkokulu Arguvan Karahaöyük’te okumuştur. 12 perdeli, 5 telli sazını ustalıkla çalan babası Ali’den etkilenmiş; hem sazı hem de sözü ile Mahzuni’yi izlemiş, Yoksuli mahlasıyla tanınan halk ozanıdır. Daha çok Arguvan, Hekimhan, Divriği yörelerinde bulunmakta birlikte ülkemizin birçok yerinde ve yurt dışında halk ozanlarıyla birlikte olmuş, konserlere katılmıştır. Yaşamı büyük zorluklarla geçmiş, birçok kez hapse düşmüş, sağlığı bozulmuş ve 1985 yılında kan kanserine yenik düşerek aramızdan ayrılmıştır.

Âşık Yoksuli, şiirleri/türküleri Arguvan türküleriyle özdeşleşmiş, yörede en çok bilinen âşıklardandır. Kendine özgü söyleyişi ile 20’ye yakın kaset doldurmuş, bu kasetlerde çoğunlukla kendi yapıtlarını ve Arguvan yöresi türkülerini, deyişleri seslendirmiştir. Birçok kişi ondan etkilenmiştir. Yoksuli’nin türküleri yakınları ve yerel sanatçılar, âşıklar tarafından çalınıp söylenmekte, kasetlere okunmaktadır. 1

Yoksuli ile ilgili olarak, “Yoksulluğun İçinden Çıkan Ozan” 2 başlıklı yazım sanıyorum onunla ilgili ilk yazılardan biri, belki de ilki. Bu yazıda Yoksuli’yi tanıtmaya çalışırken bazı yapıtlarından da örnekler vermiştim. Diğer yandan 1989 yılından buyana sürdürdüğüm kapsamlı çalışmam da hala beklemede…

Senden Oldu

“Senden Oldu/Unutmayın Beni”, Akbulut Kardeşler tarafından İstanbul’da 1991 yılında Âşık Yoksuli anısına yapılan kasetin adı. Bu kasette Âşık Yoksuli aşağıdaki türküleri okumuş olup, italik olarak verilenler kendisine ait olmayanlardır.

Kasetin A Yüzü:

1. Hayat denen uzun yolda/Yürüyorum dalgın dalgın

(Sunucu, giriş konuşmasının ardından şiir olarak okumuş)

2.  Gökte uçan bölük bölük turnalar (Pir Sultan)

3.  Fevzi Kurtuluş’un Âşık Yoksuli ile ilgili görüşleri var.

4. İşçi köylü zincirini/Kırmalıyız kıracağız

5. Oğlu Erkan Yoksuli’nin babası ile ilgili görüşleri var.

6. Gene gamda gördüm zülfü siyahım (Emrah-Uzun hava)

Kasetin B Yüzü:

1. Hüseyin Gökbulut’un kasetin yapımı ile ilgili görüşleri var.

2. Yeri felek yeri gözün kör ola-Mecnunlar misali çöllerde kaldım

3. Karşı dağlar kömürdendir-Geçen günler ömürdendir

4. Halktan birinin Âşık Yoksuli ile ilgili görüşleri var.

5. Bir zalimden yara aldım/Del’olmamam elde değil

6. Bu hallere düşmez idim/Senden oldu senden oldu

Görüldüğü gibi kasete okuduğu yapıtların 6 tanesi kendisine ait. Bunlardan kasetin B yüzünün sonundaki “Bu hallere düşmez idim/Senden oldu senden oldu” yapıtının sözlerini sunalım:

Ölürüm de geçmez idim

Senden oldu senden oldu

Ben bu kadar içmez idim

Senden oldu senden oldu

Dışarda hava ayazlık

Etme gülüm bana yazık

Saçımdaki bu beyazlık

Senden oldu senden oldu

Kader hiç beni bilmezdi

Aşkın kapımı çalmazdı

Yoksuli âşık olmazdı

Senden oldu senden oldu

Aramızdan ayrılışının üzerinden otuz yıldan, özel kaset kaydından çeyrek yüzyıldan fazla bir zaman geçtikten sonra türkü, bazı radyo ve televizyonlarda küçük değişikliklerle “Kızıltuğ” mahlası ile okunuyor. Yoksuli aramızdan ayrılalı 25 yıl olmuş ve bu kaset de kim bilir ne zaman okuduğu bir kayıttan aktarılmış? 3 Bu kadar süreden sonra Ali Kızıltuğ adına okunması ilgincime geldiğinden konu hakkında bilgi edinmek gereksinimini duydum. Bilmem bir açıklamada bulunan olur mu? 

---

1 H. ŞAHİN-S. ÖZEROL: Arguvan Türküleri//Halkbilimsel Bir Araştırma Denemesi, AKEV Yay. İstanbul 2004, S.188

2 Süleyman ÖZEROL: “Yoksulluğun İçinden Çıkan Ozan; Âşık Yoksuli”, Yorum Kültür ve Sanat, Sayı: 2, Ağustos 2000, s.6. 

3  Kaset kaydında Âşık Yoksuli öksürüyor. Aramızdan ayrılmadan kısa bir süre önce, yani hasta olduğu dönemlerde kayıt yapılmış olsa gerek.